







ένα πιάτο γεμάτο επιστήμη!
Unesco: “Transforming Our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development”
Teacher: Kristi Folia
M.Sc: Educational Technology & Human Resources Development.

2019-2020

.png)
-
ΕισαγωγήΗ εκπαίδευση από τα τέλη του 20ου αιώνα έως και σήμερα, φαίνεται να ακολουθεί διαφορετική διαδρομή από τις παραδοσιακές μεθόδους, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις οικονομικές, κοινωνικές ,πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς,οι ραγδαίες οικονομικές εξελίξεις απαιτούν πρωτότυπη νόηση και ευελιξία, ικανότητα παραγωγής ιδεών και λεπτομερών παρατηρήσεων ώστε να εμπλουτίζονται και να επεκτείνονται συνεχώς οι ιδέες. Η μεθοδολογία STEAM προετοιμάει τα παιδιά προς την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και ικανοτήτων και στοχεύει στην προετοιμασία τους για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων ζητημάτων μέσω της διερεύνησης, της δημιουργικής και κριτικής σκέψης, της συνεργασίας, της αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας (Quigley, et al 2017) ενώ παράλληλα συμβάλλει στην καλλιέργεια του αειφορικού τρόπου σκέψης, εφοδιάζοντας τα παιδιά ως αυριανούς πολίτες με ικανότητες, αξίες και οράματα, ώστε να διαπραγματεύονται και να σχεδιάζουν σε ατομικό και σλλογικό επίπεδο τους κοινωνικούς όρους της αειφορίας, προστατεύοντας τα δικαιώματα των γενεών που θα ακολουθήσουν, με βάση τις αρχές της κοινωνικής και οικολογικής αλληλεγγύης στο χώρο και στον χρόνο της κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας (Λιαράκου & Φλογαϊτη,2007). Άλλωστε, όπως υποστηρίζει ο Orr δεν υπάρχει καμία προοπτική για τη δημιουργία μιας βιώσιμης κοινωνίας χωρίς έναν ενεργό, πληροφορημένο και ικανό πολίτη (Κωστούλα-Μακράκη,2008). Ωστόσο κρίνεται σκόπιμο να σημειωθεί ότι η δημιουργία μιας βιώσιμης κοινωνίας αποτελεί μια προσπάθεια συνδυασμού των στόχων για καλύτερη ποιότητα ζωής, υγεία και ευημερία, με κοινωνική δικαιοσύνη και με διατήρηση της ικανότητας της γης να υποστηρίζει τη ζωή σε όλη της την ποικιλότητα. Άλλωστε η υγεία ορίζεται "ως την έκταση την οποία ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων μπορεί απο τη μια να αναγνωρίζει το περιβάλλον του. Η υγεία ορίζεται ως εφόδιο ζωής και όχι ως αντικειμενικός σκοπός ζωής. Είναι θετική έννοια και με αυτόν τον τρόπο δίνεται έμφαση στα προσωπικά και κοινωνικά εφόδια του καθενός αλλά και στις φυσικές του ικανότητας" (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, 1984)
-
Το μαθησιακό περιβάλλον STEAMΗ προσέγγιση STEAM περιλαμβάνει τις φυσικές επιστήμες (Science), την τεχνολογία (Technology), τις επιστήμες των μηχανικών (Engineering), τις τέχνες (Art) και τα μαθηματικά (Maths). Πρόκειται για μια καινοτομική προσέγγιση της γνώσης των επιστημονικών αυτών πεδίων καθώς συνδυάζει το επιστημονικό μυαλό με εκείνο τον καλλιτέχνη. Άλλωστε, η νοημοσύνη δεν είναι μονολιθική αλλά αποτελείται από άπειρες ικανότητες και διαστάσεις (Peterson, 2013). Οι δεξιότητες των τεχνών όπως η ακριβής παρατήρηση,η αποτελεσματική συνεργασία, η κιναισθητική αντίληψη αποτελούν χρήσιμα "επιστημονικά" εργαλεία για τους θετικούς επιστήμονες προωθώντας την καινοτομία. Οι τέχνες στο σχολείο πρέπει να αποτελούν μοχλό ανάπτυξης της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης, της ομαδικότητας και της πρωτοβουλίας και το θεμέλιο για τους πρωτοπόρους του σήμερα αλλά κυρίως του αύριο! Παρατηρείται με τον τρόπο αυτό αύξηση του ενδιαφέροντος για τις θετικές και τεχνολογικές επιστήμες, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από τις χαμηλές επιδόσεις και την έλλειψη ενδιαφέροντος των μαθητών για αυτές. (European Commission,2011). Δύο "εκπρόσωποι" του STEAM από την εποχή της Αναγέννησης μπορούν να χαρακτηριστούν οι Λεονάρντο Ντα Βίντσι και Μιχαήλ Άγγελος. Αν και γνωστοί κυρίως ως ζωγράφοι και γλύπτες, εξίσου σημαντικές θεωρούνται οι αρχιτεκτονικές και μηχανικές ανακαλύψεις τους γιατί δεν είδαν "όρια" μεταξύ των τεχνών και των επιστημών.
-
Προσδοκώμενα αποτελέσματα της μεθοδολογίας STEAMΛαμβάνοντας υπόψη την επίσημη περιγραφή της STEAM μεθοδολογίας "οι μαθητές μαθαίνουν να οργανώνουν χρησιμοποιώντας τα Μαθηματικά, ενώ με τη βοήθεια της Τεχνολογίας ερευνούν σαν Επιστήμονες ή Ιστορικοί, ώστε να μπορούν να κατανοούν τις διεθνείς εξελίξεις και να επικοινωνούν σχετικά με το τί είναι απαραίτητο, επιθυμητό ή εφικτό σε επίπεδο Μηχανικής με απώτερο στόχο την παγκόσμια βιωσιμότητα" (STEAM Education Program Description, 2014). Πρόκειται για μια μεθοδολογία που εξυπηρετεί την ανάγκη παροχής μιας σφαιρικής παιδείας αντάξιας του πολίτη του 21ου αιώνα καθώς δημιουργεί μαθησιακές εμπειρίες με γνώμονα την καθημερινότητα, που κινούνται στο πλαίσιο της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, γεφυρώνοντας μέσω της τέχνης τους τομείς των θεωρητικών και των επιστημονικών επιστημών (Catchen,2013). Η Morrison (2006) υπογράμμισε κάποιες από τις βασικές εκβάσεις μιας εκπαίδευσης στο πνεύμα του STE(A)M, κατά τις οποίες τα άτομα που θα ολοκληρώσουν ένα τέτοιο είδος εκπαίδευσης, θα είναι: - Ικανοί λύτες προβλημάτων (Problem Solvers) - Καινοτόμοι (Innovators) - Αυτοδύναμοι (Self Reliant) - Λογικοί Στοχαστές (Logical Thinkers) - Τεχνολογικά εγγράμματοι (Technologically Literate) Ο Beers (2011) επισημαίνει ότι η STEAM προσέγγιση ενσωματώνει τα "4C" των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα: 1.Δημιουργικότητα - Creativity, 2.Κριτική Σκέψη - Critical Thinking, 3. Συνεργασία - Collaboration , 4. Επικοινωνία - Communication. Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση σε σχέση με τις δεξιότητες το 21ου αιώνα θέτει στο επίκεντρο τον μαθητή/τη μαθήτρια, ο οποίος/η οποία καλείται σε ατομικό αλλά και σε ομαδικό επίπεδο, να αντιμετωπίσει ρεαλιστικά προβλήματα, που απαιτούν την ουσιαστική εμπλοκή του/της και προϋποθέτουν την καινοτόμο και δημιουργική οπτική του/της. Κατά συνέπεια, ο ίδιος ο μαθητής/η ίδια η μαθήτρια αναλαμβάνει την ευθύνη της μαθησιακής διαδικασίας και πραγματοποιεί σε βάθος έρευνες μέσα από διαθεματικά προγράμματα εργασίας, σε θεματικές που σχετίζονται με την παγκόσμια συνείδηση, την κοινωνικοπολιτική αγωγή, την υγεία, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την οικονομία, την καινοτομία (The Partnership for 21st Century Learning,2015).
Αναφορές
1. Quigley C.F., Herro D., Jamil F.M. (2017). Developing a Conceptual Model of STEAM Teaching Practices. School Science and Mathematics, 117(1-2):1-12. . https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/ssm.12201
2. Peterson, T. K. (Ed.), (2013).Expanding minds and opportunities. Washington, DC: Collaborative Communications Group, Inc http://www.expandinglearning.org/sites/default/files/expandingminds_section_6_0.pdf
3. European Commission (2011). Η αντιμετώπιση των χαμηλών επιδόσεων στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση στην Ευρώπη. Δελτίο Τύπου. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-1358_el.htm
4. Morrison, J. (2006). Attributes of STEM Education. TIES
5. Λιαράκου, Γ. & Φλογαΐτη Ε. (2007). Από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Αθήνα: Νήσος.
6. Κωστούλα-Μακράκη, Ν. (2008). Η σημασία και ο ρόλος του ενεργού πολίτη στα πλαίσια της εκπαίδευσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο Σ. Μπάλιας (Επιμ.), Ενεργός Πολίτης και Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
7. Catchen, R. (2013). Reflections ~ How STEM becomes STEAM. The STEAM Journal, 1(1). http://doi.org/10.5642/steam.201301.22
8. STEAM Education Program Description. (2014). STEAM Education Program Description.https://steamedu.com/wp-content/uploads/2014/12/STEAM-Education-Program-Description-11Nov2015.pdf
9. Beers, S. Z. (2011). 21 st Century Skills : Preparing Students for THEIR Future, 1–6. https://cosee.umaine.edu/files/coseeos/21st_century_skills.pdf
10. The Partnership for 21st Century Learning. (2015). P21 FRAMEWORK DEFINITIONS, 1–9. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519462.pdf
11. World Health Organization (1984). Health Promotion: A Discussion Document on the Concept and Principles. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
